Mất ngủ trong Y Học Cổ Truyền được gọi là chứng mất thiên hoặc chứng bất mị. Đây là tình trạng rối loạn giấc ngủ với biểu hiện ban đêm thiếu ngủ hoặc không ngủ được. Tình trạng nếu kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, người bệnh cảm thấy mệt mỏi, dễ trầm cảm... Điều trị mất ngủ được thực hiện theo nhiều phương pháp, trong đó việc sử dụng các loại thảo dược từ tự nhiên được xem là mang lại nhiều hiệu quả và ít tác dụng phụ cho người bệnh.

Một số loại thảo dược chữa mất ngủ có thể kể đến như sau:

1. Bình vôi

Theo Y Học Cổ Truyền, dược liệu bình vôi có tính lương, vị đắng, quy vào kinh Can và Tỳ. Dược liệu này có công dụng an thần, gây ngủ và được sử dụng trong các bài thuốc an thần, gây ngủ, chữa đau dạ dày, hạ huyết áp, hen suyễn, khó thở, chống co quắp. Bên cạnh đó, bình vôi còn được phối hợp cùng các vị thuốc khác trong điều trị sốt rét, ho lao, kiết lỵ, mụn nhọt...

Hoạt chất rotundin trong củ bình vôi có công dụng an thần, trấn tĩnh thần kinh nên rất có lợi trong điều trị chứng bệnh giật kinh phong, chống co quắp. Rotundin còn có tác dụng điều hòa tim mạch nên được sử dụng điều trị bệnh đau tim, hạ huyết áp, chống co thắt cơ vành, hen suyễn bởi tác dụng điều hòa hô hấp. An thần là tác dụng rõ rệt nhất của hoạt chất này, tuy nhiên nếu sử dụng với liều lượng cao sẽ gây kích thích thần kinh trung ương dẫn đến co giật.

2. Cây lạc tiên

Một trong những phương pháp trị mất ngủ bằng thảo dược là sử dụng cây lạc tiên. Theo Y Học Cổ Truyền, dược liệu lạc tiên có tính mát, vị đắng và ngọt, công dụng lợi tiểu, tiêu viêm, chữa mất ngủ, an thần, viêm da... Nghiên cứu từ các nhà khoa học thấy các hoạt chất trong cây lạc tiên công dụng ổn định hệ thần kinh trung ương, chống hồi hộp, mất ngủ, lo âu.

3. Long nhãn

Trong Y Học Cổ Truyền, long nhãn còn được gọi à cùi nhãn có công dụng an thần, bổ tỳ và tâm, chữa suy nhược suy nhược cơ thể... đặc biệt là chứng mất ngủ kéo dài. Nghiên cứu từ các nhà khoa học cho thấy long nhãn chứa nhiều chất dinh dưỡng và các khoáng chất.

4. Cây vông nem

Trong Y Học Cổ truyền, lá cây vông nem có vị hơi đắng và chát, tính bình, tác dụng dễ ngủ, an thần, hạ nhiệt, hạ huyết áp, sát trùng, trừ phong thấp, điều trị bệnh trĩ... Trong dân gian, dược liệu vông nem được sử dụng để chữa chứng đau đầu, mất ngủ bằng cách sắc nước uống hoặc dùng lá làm rau ăn.

5. Tâm sen

Tâm sen hay Liên tâm là mầm của hạt sen. Trong Y Học Cổ Truyền, tâm sen có tính hàn, vị đắng, quy kinh tâm và có công dụng thanh tâm, trấn kinh an thần, giải nhiệt nên thường được dùng để điều trị mất ngủ.

Hoạt chất alcaloid trong tâm sen là thành phần có tác dụng ngủ ngon và có an thần nhưng cũng có thể gây độc cho cơ thể. Cụ thể, sử dụng dược liệu tâm sen ở liều phù hợp sẽ giúp an thần nhưng nếu hãm quá đặc có thể dẫn đến tình trạng hồi hộp, lo âu, tim đập nhanh, khó ngủ thậm chí là mất ngủ trắng đêm. Nếu sử dụng liều quá thấp (hãm nước uống quá loãng) vừa không có tác dụng gây ngủ vừa dẫn đến tình trạng tiểu đêm làm nặng thêm chứng mất ngủ.

Alcaloid trong tâm sen có công dụng an thần là chính, giúp có giấc ngủ ngon nhưng công dụng hồi phục thần kinh chưa mạnh, vì vậy khi dùng lâu ngày có thể bị nhờn thuốc.

Có rất nhiều loại thảo dược được nghiên cứu và sử dụng để điều trị bệnh mất ngủ. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và tránh được các tác dụng phụ không mong muốn thì người bệnh cần khám và nhờ sự tư vấn từ bác sĩ, lương y có chuyên môn y học cổ truyền.

Theo: Vinmec